Irak: oorlogen en mensenrechtenschendingen
Waarom vluchten mensen uit Irak?
- Veel Irakezen zijn gevlucht vanwege oorlog en geweld. Na de hevige strijd met IS, waarbij in 2017 alle grondgebied is heroverd, zijn ook vele, overwegend sjiitische milities (weer) actief geworden en ging het geweld door.
- In Irak is sprake van grove mensenrechtenschendingen, zowel in federaal Irak als in de Koerdische regio in het noorden. Veiligheidsdiensten en milities maken zich schuldig aan marteling en arbitraire arrestaties van personen met (vermeende) banden met IS, maar ook van journalisten en activisten.
- Het is in Irak onveilig voor soennieten, afvallige moslims en religieuze en etnische minderheden. Ook LHBTIQ+ personen lopen er groot gevaar. Alleenstaande vrouwen zijn kwetsbaar voor seksuele intimidatie, misbruik en eerwraak.
Genocide op de Jezidi's
In 2014 lanceerde IS een gruwelijke aanval op de Jezidi-gemeenschap in het district Sinjar in Noord-Irak. Duizenden mensen werden vermoord, ontvoerd of misbruikt. Tien jaar na deze genocide leven veel Jezidi’s nog steeds onder slechte omstandigheden in vluchtelingenkampen, omdat Sinjar onveilig is en in puin ligt.
Jezidi's die in Nederland asiel aanvragen, kunnen sinds juli 2024 relatief gemakkelijk worden afgewezen. Dat komt doordat de Nederlandse regering heeft bepaald dat de Jezidi's niet voldoende risico lopen in Irak. VluchtelingenWerk is het hiermee oneens, omdat er geen veilige en leefbare opties zijn voor de Jezidi's in Noord-Irak.
Irakezen in Nederland
Er wonen in Nederland meer dan 71.000 mensen met een Irakese achtergrond. De eerste vluchtelingen uit Irak kwamen begin jaren '80 en waren veelal van Koerdische afkomst. Zij kregen te maken met veel geweld in hun strijd voor meer autonomie. In de jaren ‘90, na de Eerste en Tweede Golfoorlog, nam het aantal asielverzoeken uit Irak sterk toe. Ook vanaf 2005, na de val van Saddam Hoessein, nam dit aantal toe. Er waren op dat moment veel spanningen en grootschalige opstanden in Irak.
Het was midden in de winter, ijskoud, pikdonker, meters hoge golven. Ik zag ouders die hun baby probeerden warm te houden, de paniek en wanhoop omdat dat niet lukte en het kindje stierf.
Het verhaal van Noor
‘Het was overleven, elke dag. Op de boot van Turkije naar Griekenland konden twintig mensen, maar het waren er tachtig. Het was midden in de winter, ijskoud, pikdonker, meters hoge golven. De kustwacht kwam niet. Geen tijd, geen zin, het maakte ze niet uit.'
Cijfers over Irakese vluchtelingen
- Eind 2024 is er een geschat aantal van 1.5 miljoen Irakezen op de vlucht in andere landen. Nog eens 1 miljoen mensen zijn binnen Irak op de vlucht. De meeste Iraakse vluchtelingen verblijven in het Midden-Oosten, vooral in Syrië en Jordanië.(Bron: UNHCR)
- In 2024 vragen 2.617 Irakezen asiel aan in Nederland, in 2023 waren dit er 1.495. Dit cijfer is inclusief aanvragen voor gezinshereniging. (bron: UNHCR Global Trends)
- Op 1 januari 2024 wonen er 71.700 mensen met een Irakese achtergrond in Nederland. (bron: CBS)